Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Haftada 2’den az sayıda dışkılama ilk kabızlık belirtisidir ancak sayı tek başına yeterli değildir:
• Karnın alt bölgesinde ağrı hissi kabızlık şikayeti ile birlikte görülen bulgular arasındadır. Ağrı ve gerginlik hissi dışkılama sonrası azalış
gösterir ancak kabızlık nedeniyle bağırsaklar tam olarak boşalmayacağı için ağrı hissi uzun süre devam edebilir.
• Gerginlik ve şişkinlik en sık görülen ve en çok göz ardı edilen bağırsak problemlerin arasındadır. Kişiler bu bulguları tükettikleri besinler ile
ilişkilendirir ve önemsiz kabul eder ancak bağırsağın tüm rahatsızlıklar ile ilgili olarak verdiği ilk tepki genellikle şişkinliktir. Şişkinlik
problemi bağırsakta bir şeylerin yolunda gitmediğini, sindirim fonksiyonunda bir aksaklık olduğunu ifade eder ve kabızlık durumunda da
sık görülür.
• Kabızlık problemi yaşayan kişiler her 4 dışkılamadan birinde belirgin zorlanma yaşar ve ıkınma ile gereğinden fazla gayret göstermek
durumunda kalırlar. Bu bulgu kabızlık tanısının konulması için önemli bulgulardan biridir.
• Sert dışkılama da kabızlık ile birlikte sık görülen problemler arasında yer alır. Dışkının sertliğine bağlı olarak küçük kanamalar meydana
gelebilir.
• Kabızlık belirtisi olarak değerlendirilen bir diğer önemli bulgu ise kişinin dışkılamaya rağmen tam boşalamama hissi yaşaması, hatta bazı
durumlarda tıkanıklık hissi oluşmasıdır. Dört dışkılamadan birinde bu hislerin gözlenmesi kabızlık belirtisi olarak değerlendirilir.
Kabızlık Nedenleri Nelerdir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kabızlık bir hastalık değil, genellikle başka hastalıklar sonucunda ortaya çıkan bir semptomdur. Dolayısıyla kabızlığı tedavi etmek için kabızlığa yol açan hastalığı bilmek ve onu ortadan kaldırmak gerekir.
Vücutta kabızlık semptomunun gelişmesine neden bazı hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
• Diyabet, vücutta dolaşım problemlerine yol açabilen kompleks bir hastalıktır. Bazı durumlarda bağırsak dolaşımını yavaşlatarak kabızlık
gelişmesine yol açabilir.
• Parkinson, demans, multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklarda da kabızlık gibi semptomlar görülebilir. Sinir sistemi bağırsaklar ile
doğrudan ilişki içerisinde olduğundan pek çok sinir sistemi hastalığında sindirimle ilgili bulgular gelişir.
• Hipotiroidi de yine vücutta kabızlık gibi problemlere yol açan hastalıklar arasındadır.
• Bağırsaklar vücutta yalnızca fizyolojik işleyiş ile değil aynı zamanda ruhsal sağlık ile de birebir ilişkilidir. Kişide depresyon, anksiyete, stres,
duygudurum problemleri ve kişilik bozuklukları gibi pek çok ruhsal hastalık bağırsakların işleyişin doğrudan etkiler ve başta kabızlık olmak
üzere pek çok probleme neden olur.
Kabızlık bazı durumlarda ise altta yatan herhangi bir hastalık yokken, kişinin maruz kaldığı farklı etmenlerden kaynaklı olarak gelişebilir:
• Yoğun antibiyotik kullanımı bağırsak florasına zarar verir ve bu durum başta bağışıklık sistemi olmak üzere tüm vücut sistemlerini
doğrudan etkiler. Kişinin bağırsak florasının zayıflaması ile birlikte çeşitli hastalıkların riski artar, aynı zamanda ishal, kabızlık, gaz ve
şişkinlik gibi çok sayıda sindirim problemi görülebilir.
• Tüketilen besinlerin içeriği de kabızlık problemine yol açabilir. Hayvansal gıdaların sık tüketilmesi ve zararlı yağlar ya da işlenmiş besinler
tercih edilmesi sindirim sisteminin işleyişini bozar ve özellikle bağırsaklarda çeşitli problemlere neden olur.
• Fiziksel aktivite yetersizliği de kabızlığa neden olabilen durumlar arasındadır. Düzenli egzersiz vücutta dolaşımı hızlandırır ve tüm
organların daha iyi kanlanmasını sağlar. Bu şekilde bağırsak fonksiyonları desteklenir ve kabızlık gibi problemlerin önüne geçilir.
• Yetersiz su tüketimi kişilerde kabızlığa neden olan faktörlerin başında gelir. Günde 3 litreden az su içen kişilerde dışkı sertleşir ve dışkılama
ile ilgili çeşitli problemler gelişir. Kabızlığın önlenmesi ve giderilmesi için günde en az 3 litre su tüketilmesi gerekir.
Kabızlık Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?
Kabızlık semptomu gösteren kişilerin öncelikle bu semptoma neden olan problemi saptamaları ve o problemi ortadan kaldırmaları gerekir. Bunun dışında uygulanabilecek bazı girişimler şu şekilde sıralanabilir:
• Kabızlığı tedavi etmek için uygulanacak ilk adım bol sıvı tüketimi olmalıdır. Kişi kabızlık belirtileri gerileyene dek günlük su tüketimini
artırmalı ve bu süreçte dışkılama alışkanlıklarını takip etmelidir.
• Çorba, sebze suyu gibi sindirimi kolay olan sıvı besinler tercih etmek önemlidir.
• Egzersiz kabızlığın giderilmesi için olmazsa olmaz niteliğindedir. Kabızlık şikayeti olan kişilerin her gün en az bir saat tempolu yürümesi
veya benzer fiziksel aktivitelerde bulunması gerekir. Bu şekilde dolaşım hızlanır ve bağırsak hareketliliği artar.
• Bağırsağı korumak, desteklemek ve sindirim sisteminin eksiksiz çalışmasını sağlamak için bağırsak florasını güçlendirmek önemlidir. Bu
amaçla ev yapımı yoğurt veya kefir gibi besinler tüketilebilir, bağırsak florasını desteklemek üzere geliştirilmiş probiyotik takviyeler de
tercih edilebilir. Bu probiyotikler bağırsak işleyişi için kritik önem taşıyan mikroorganizmaların gelişmesini sağlar ve bağırsak içerisindeki
yararlı/zararlı bakteri oranını koruyarak sindirimi destekler.
• Bu süreçte patates, havuç, muz, pirinç gibi sindirimi zor yiyecekler tüketmekten kaçınılmalı ve çay ve kahve tüketimi mutlaka
sınırlandırılmalıdır.
Çocuklarda Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Çocuklarda kabızlık çoğunlukla fonksiyonel kabızlık olarak adlandırılan, altta yatan herhangi bir hastalıkla ilişkilendirilemeyen kabızlık şeklinde görülür. Çocukluk çağında su tüketimi genellikle yetersiz kalır ve çoğu kabızlık yetersiz su tüketimine bağlı olarak gelişir. Bu nedenle çocuklar her şeyden önce su tüketimi hakkında bilinçlendirilmeli ve günde 2 litre kadar su içmeye teşvik edilmelidir.
Özellikle okul çağı çocuklarında beslenme düzeni bozulur ve çocuklar zararlı içeriklere sahip paket gıdalar tüketmeye yönelir. Bu durum çocuğun hem fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkiler hem de bağırsakların fonksiyonel işleyişini bozar. Dolayısıyla çocuklarda kabızlık probleminin önlenebilmesi için paket gıda tüketiminden kaçınılması ve meyve gibi sağlıklı atıştırmalıkların beslenme rutinine eklenmesi gerekir.
Çocuklarda kabızlığa neden olan bir diğer faktör tuvalet ihtiyacını ertelemektir. Tuvalet ihtiyacının ertelenmesi ile dışkı bağırsakta gereğinden uzun süre kalır ve dışkının suyu bağırsak tarafından emilir. Bunun sonucunda dışkı sertleşir ve dışkılama zorlaşır. Kabızlığın önlenmesi ve giderilmesi için düzenli tuvalet alışkanlıkları edinmek önemlidir.
Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Hamilelik bütün vücut sistemlerini baştan sona etkileyen ve değiştiren kompleks bir durumdur. Ruh halinden dolaşım sistemine, beslenme alışkanlıklarından dışkılama düzenine kadar her şey baştan sona değişir ve vücut hamileliğe uyum sağlamaya çalışır. Bu süreçte ortaya bazı problemler çıkabilir ve bunlardan başlıcası sindirim sistemi ile ilgili problemlerdir. Hamilelik döneminde kabızlık özellikle gebeliğin ilerleyen aylarında görülür. Bebeğin karın içerisinde kapladığı alan arttıkça bağırsaklar üzerindeki baskı da artar ve bu durum bağırsak dolaşımını aksatabilir. Bu dönemde anne adaylarının gebelik ayına uygun egzersizler yapmaları ve düzenli egzersiz yapmayı mutlaka sürdürmeleri önerilir. Bunun yanı sıra bol su tüketimine önem verilmeli, kabızlığı giderecek şekilde sağlıklı içeriğe sahip besinler tercih edilmelidir.
Kabızlık Yapan Yiyecekler Nelerdir?
Genellikle kabızlığa yol açan gıdalar nişasta içeriği yüksek olan beyaz un, makarna, patates, pirinç, şehriye, muz ve elma gibi besinlerdir. Bu yiyecekler kişide doğrudan kabızlığa neden olmaz ancak nişasta içeriği nedeniyle sindirimi zor olduğundan bağırsak hareketlerini yavaşlatır ve aynı zamanda nişasta dışkının sertleşmesine yol açar. Bu gibi durumları önlemek adına kabızlık şikayeti olan ya da sık kabızlık yaşayan kişilerin bu besinleri tüketmekten kaçınması önerilir.
Geçmeyen Kabızlık Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Kabızlığın geçmemesi özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Dışkının uzun süre bağırsaklarda kalması bağırsak dokusunda hasar meydana getirebilir veya kişide su ve elektrolit dengesinin bozulmasına da neden olabilir. Bu durum özellikle bebekler ve yaşlılar için acil müdahale gerektiren ciddi sağlık problemleri doğurur. Dolayısıyla kabızlık hangi nedenle ortaya çıkmış olursa olsun, uzun süren kabızlık durumunda mutlaka doktor kontrolü ile müdahale önerilir.
Sürekli Kabızlık Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Kabızlık şikayetinin yılın en az 6 ayında görülmesi ve aralıksız 3 ay boyunca devam etmesi durumunda kronik kabızlık tablosundan bahsedilebilir. Kronik kabızlık daha çok hekim kontrolü gerektiren ve bazı medikal tedavilere ihtiyaç duyulan bir durumdur. Ancak yine de doğru beslenme alışkanlıkları ve düzenli egzersiz ile semptomları geriletmek mümkündür. Sindirim sistemini destekleyecek probiyotik takviyeleri almak özellikle kronik kabızlık durumunda son derece önemlidir. Bu şekilde bağırsak florası desteklenir ve kabızlığın bağırsağa zarar verme riski azalır.
