Gıda Hassasiyeti
Bir gıda bileşenine karşı organizmanın gösterdiği bütün aşırı reaksiyonlara gıda hassasiyeti denir. Gıda hassasiyeti, gıda alerjisi ve gıda intoleransı olmak üzere 2’ye ayrılır. Her ikisinde de güvenli gıdalara bile aşırı reaksiyon oluşur.
Belirli gıdalara karşı oluşan duyarlılığın birçok nedeni olabilir. Gıdaların üretilme, saklanma şekilleri, tek yönlü yeme alışkanlığı, stres, çevresel etkiler ve alkol gibi etkiler normalde hiçbir zararı olmayan gıdaların da duyarlılık kazanmasına neden olur. Bu etkiler bağırsak fonksiyonlarını etkiler ve yiyecekler içindeki bileşenler, bağışıklık sistemimizi harekete geçirdiği için sürekli bir savaş başlar2.
Gıda hassasiyeti belirtileri:
Gıda hassasiyeti belirtileri hemen gelişir ve çeşitli bölgelerde oluşabilir. Bulgular, gıdanın yenmesinden 1-2 dakika içinde ile 2 saat sonra ortaya çıkabilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gözlenebilir.
En yaygın hassasiyet türleri, şeker (laktoz, sorbitol) ve gluten hassasiyetidir (çölyak hastalığı)2.
Gıda intoleransının en yaygın tipleri nelerdir?
Gıda intoleransının en bilinen tipi laktoz intoleransıdır. Laktoz intoleransına sahip kişilerde sütteki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimi yetersizdir. Diğer bilinen gıda intolerans tipleri fruktoz, gluten, alkol, bazı tip lifler ve lezzet arttırıcı (MSG), koruyucular (sülfit) gibi gıda katkı maddeleri intoleransıdır2.
Bu hassasiyeti olan kişilerde, bağırsak mikrobiyotası şekerin mayalanmasına sebep olarak gaz üretir. Bu gaz; ishal, mide gazı ve karında şişlik gibi sindirim sistemi düzensizliklerine yol açabilir. Bu tip gıda hassasiyeti oldukça yaygındır ve genellikle huzursuz bağırsak sendromu gibi kronik bağırsak sorunlarına yol açabilir.
Gluten Hassasiyeti veya Çölyak Hastalığı
Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı, vücut gluteni (buğday, çavdar, arpa ve yulafta bulunan bir protein) parçalayamadığında ortaya çıkan bir bağırsak fonksiyon bozukluğudur. Bu fonksiyon bozukluğu da bir tür gıda hassasiyetidir. Belirtileri arasında ishal, kilo kaybından dolayı halsizlik, sinirlilik, karın ağrısı ve kramplar vardır. Çocuklar, büyümenin engellenmesi gibi yetersiz veya dengesiz beslenme belirtileri de yaşayabilir.