Doğuştan Gelen Bağışıklık Sistemi Nedir?
Tüm insanlar, yapısal bir bozukluğun olmadığı durumlarda, doğuştan gelen (doğal) bağışıklık sistemine sahip olarak doğar. Örneğin; tüm vücudumuzu kaplayan derimiz, doğuştan gelen bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve bizi dış etkenlere karşı korur. Doğal bağışıklık sistemi, vücuda giren yabancı maddeleri algılayarak vücudu enfeksiyonlara karşı koruma görevine sahiptir.
Edinilmiş Bağışıklık Sistemi Nedir?
Edinilmiş bağışıklık sistemi ise kişinin hayatı boyunca çeşitli hastalıklar ve yabancı mikroorganizmalarla karşılaştıkça geliştirmeye devam ettiği bağışıklık sistemidir. Edinilmiş bağışıklık sistemi sürekli olarak güncellenir. Aşılar, edinilmiş bağışıklık sistemine katkıda bulunarak vücudu hastalıklara karşı daha dirençli hale getirir.
Bağışıklık Sistemi Organları ve Görevleri Nelerdir?
Bağışıklık sistemi; vücuttaki pek çok sistemin, organın ve proteinin birlikte çalıştığı bir sistemdir. Bu sistemlerden herhangi birinde bir problem olması halinde bağışıklık sistemi fonksiyonlarında bozulmalar ortaya çıkabilir. Bağışıklık sisteminin temel ögeleri; beyaz kan hücreleri olan lökositler (akyuvarlar), antikorlar, lenfatik sistem, kemik iliği, dalak ve timüstür.
Beyaz Kan Hücreleri/Lökositler (Akyuvarlar)
Beyaz kan hücreleri, kemik iliğinde üretilen ve zararlı mikroorganizmaların tanımlanıp yok edilmesini sağlayan hücrelerdir. Bu hücreler kan damarları yoluyla tüm vücut dokularında sürekli olarak dolaşır ve yabancı mikroorganizmaların varlığına karşı vücudu tarar. Bakteri, virüs, parazit ya da mantar gibi herhangi bir zararlı yabancı mikroorganizma ile karşılaştığında, çoğalarak bağışıklık sistemini harekete geçirir ve diğer bağışıklık hücrelerinin de çoğalması için onları uyarır.
Antikorlar
Antikorlar, vücudun mikroplar ve onların ürettiği toksinler ile savaşmak için oluşturduğu bağışıklığın bir parçasıdır. Vücudun bir hastalığa karşı antikor oluşturması, bu antikorlar vücutta kaldığı sürece, çoğunlukla kişinin o hastalığa ikinci kez yakalanmasının önüne geçer. Toplum sağlığını tehdit eden ve salgına dönüşen hastalıklara karşı kullanılan aşıların büyük bir kısmı da bu şekilde çalışır.
Lenfatik Sistem
Lenfatik sistem; lenf damarları, tüm lenfatik dokular ve lenf bezlerinden oluşan, vücudun tamamına yayılmış olan bir bağışıklık sistemi ögesidir. Lenf bezleri boyun, koltuk altları ve kasıklarda yer alır. Vücuttaki sıvı dengesini sağlama ve bakterilerle savaşma gibi görevleri vardır.
Dalak
Karın bölgesinin sol üst tarafında yer alan dalak; kanın süzülmesini ve kandaki eski, zarar görmüş kırmızı kan hücreleriyle beraber mikropların elimine edilmesini sağlar. Ayrıca antikor ve lenfositlerin üretiminden de sorumludur.
Kemik İliği
Kemiklerin içinde bulunan süngersi dokuya kemik iliği denir. Kemik iliği; kırmızı ve beyaz kan hücreleri ile kanımızın pıhtılaşmasıyla görevli trombositlerin (kan pulcuklarının) üretiminden sorumludur.
Timüs
Timüs; göğüs bölgesinde, akciğerler ile boğaz arasında bulunan bir bezdir. Yaş ilerledikçe küçülür. T lenfositleri denen beyaz kan hücrelerinin üretilmesinden sorumludur.
Bağışıklık Sisteminin Zayıf ya da Güçlü Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Bağışıklık sistemi bizi hastalıklardan korur, enfeksiyonlara ve vücuda giren yabancı maddelere karşı savaşır. Bu sistem sürekli olarak aktiftir ve vücudun dengesinin korunmasını sağlar. Bazı durumlarda, bağışıklık sisteminin herhangi bir sebeple etkinliğinin azalması kişiyi hastalıklara karşı savunmasız hale getirir. Bu durum gündelik hayatın kalitesini düşüren bazı sorunlarla kendini gösterir.
Bağışıklık sisteminin zayıfladığının en önemli göstergeleri; daha sık hasta olmak ve sağlıklı bireyleri ciddi derecede etkilemeyen hafif enfeksiyonları ağır geçirmektedir. Bağışıklığı zayıflayan kişilerde; stresli dönemlerde hasta olma, sindirim sistemi problemleriyle sık karşılaşma, yaraların geç iyileşmesi, sık sık enfeksiyonlara maruz kalma, sebebi bilinmeyen yorgunluk ve bitkinlik sıklıkla görülür.
Bu kişilerde, sık görülen nezle gibi basit üst solunum yolu hastalıklarından iyileşme süresi daha uzun olabileceği gibi zatürre, menenjit, bronşit ve deri enfeksiyonlarının yanında anemi gibi daha ciddi sorunlar da gelişebilir.
Ek olarak; vücutta sıklıkla yaygın enflamasyon ve enfeksiyonların görülmesi, bağışıklık sisteminin zayıfladığının en belirgin göstergeleri arasında yer alır. Zayıflayan bağışıklık sistemi, vücut sağlığının hızlı bir şekilde olumsuz etkilenmesine ve çeşitli hastalıklar karşısında savunmasız kalmış bir vücut yapısına neden olur.
